Po co jemy?

Odpowiedź może wydawać się prosta:
Jemy po to, żeby dostarczyć ciału energii.

“Bierzemy jedzenie do ust, a ono, dzięki alchemii trawienia oddaje nam skumulowaną w nim energię życia, energię Wszechświata i przekształca się w nasze ciało.” (W. Eichelberger)

Piękne, prawda?
Mówi się na to: magia życia.

Gdybyśmy jedli tylko po to, żeby przekształcić energię Wszechświata w nasze ciało, jedzenie na pewno nie byłoby problemem.
A jednak tak wielu z nas tworzy z jedzeniem związek trudny i skomplikowany.

Nic dziwnego: zaspokajamy za pomocą jedzenia bardzo wiele innych potrzeb.

Dziś piszę o niektórych z nich.

CIAŁO

Nawet gdy jedzenia domaga się twoje ciało, nie jest jeszcze wcale pewne, że chodzi tu o głód fizyczny. Może tak naprawdę chodzi o…

1. Seks

Kiedyś przeczytałam zdanie, które zapadło mi w pamięć: ”Słodycze to seks starych ludzi”. Cóż, wielu z nas, i to całkiem nie starych, również ma w życiu momenty, kiedy słodycze stają się bardziej dostępne niż seks (i w końcu też można zaliczyć je do kategorii: “zmysłowość”).

Przyjemność płynąca z jedzenia może nam zastępować przyjemności płynącą z seksu.

A czasem bywa odwrotnie: jemy za dużo i przybieramy na wadze po to, żeby zniechęcać do siebie potencjalnych partnerów (taki mechanizm często nieświadomie rozwijany jest przez osoby, które stały się obiektami nadużyć).

2. Sen

Wydawałoby się, że to powiązanie bardziej odległe, ale nie doceniamy wagi procesów chemicznych zachodzących w naszych ciałach.

Wiele badań wiąże niedosypianie z nadwagą. Poziom leptyny – hormonu, który informuje mózg, że już wystarczająco dużo zjedliśmy jest niższy u osób, które się nie wyspały. Za to poziom greliny, która z kolei stymuluje apetyt, jest wyższy.

Niedosypianie powoduje, że jemy więcej.

EMOCJE

W labiryntach  emocji czujemy się czasem zagubieni. Często w ogóle nie chcemy w nie wkraczać, bo podejrzewamy, że mogłoby zrobić się niebezpiecznie. Wtedy z pomocą przychodzi jedzenie…

3. Zagłuszanie niewygodnych emocji

Często wygląda to tak: czujemy coś, co nam się nie podoba. Nieokreślone napięcie, dyskomfort, brak. Nie do końca wiemy, co to jest i tak naprawdę nie chcemy w to wnikać. Wolimy od razu je uciszyć. Bo często są to potrzeby i stany, których nie akceptujemy. Agresja, poczucie zagrożenia, tęsknota… Jedzenie pomaga je zagłuszyć, staje się zewnętrznym źródłem chwilowego dobrego samopoczucia.

Naszym najłatwiej dostępnym narkotykiem.

Zagłuszanie niewygodnych emocji to jeden ze sposobów na…

4. Odzyskanie poczucie bezpieczeństwa

Czujemy to zwłaszcza w sytuacjach stresowych, kiedy za wszelką cenę próbujemy ukoić niepokój.

Często też kiedy przechodzimy na dietę, czy postanawiamy kupować produkty w tylko w eco-sklepie mamy poczucie, że odzyskujemy kontrolę nad naszym życiem.

Znacie może to pokrzepiające uczucie, kiedy np. postanawiamy robić sobie codziennie rano smoothie z zielonej pietruszki, selera naciowego i ogórka? Przez chwilę wydaje się, że uchronimy się w ten sposób od wszelkich możliwych problemów ze zdrowiem, spadkiem energii, depresją…

Bywa też, że wykorzystujemy jedzenie, żeby przed życiem zupełnie się schować.

“Ciepła kołderka tłuszczu zakrywa nielubiane ciała, oddziela od gniewu, seksualnych tęsknot i innych nieakceptowanych uczuć. Nadmiar tkanki tłuszczowej tworzy zastępczą granicę między nami a światem, stwarza złudne poczucie bezpieczeństwa.” (W. Eichelberger)

To prowadzi nas prosto do następnej nieoczywistej funkcji, jaka może pełnić jedzenie:

5. Agresja wobec siebie

Jeśli się nie akceptujemy jedzenie może stać się aktem autoagresji. Głodzimy się wtedy, albo objadamy, stosujemy restrykcyjne diety lub wpadamy w ortoreksję (obsesję na punkcie zdrowego jedzenia).

Lżejszą formą agresji jest nasze częste obwinianie i besztanie się za to, co zjedliśmy, albo czego nie zjedliśmy. To jeden z licznych sposobów, w jaki karzemy się za to, że nie jesteśmy tacy, jak wyidealizowany model siebie, który przechowujemy w wyobraźni.

I do którego oczywiście nigdy nie dorastamy.

6. Potrzeba miłości

Ciepło, bliskość kojarzą nam się z jedzeniem. Od naszych początków, kiedy miłość była związana z niewyobrażalnym szczęściem bycia przy piersi mamy. I później, kiedy uspokajano nas czekoladką, brano w nagrodę na lody, smażono nam ulubione naleśniki. Wspólne jedzenie posiłków kojarzy się z rodziną, domem. Karmieniem siebie. Dlatego, kiedy czujemy się samotni, jedzenie staje się substytutem więzi i sposobem na poradzenie sobie z samotnością.

A czasem tę więź zastępuje.

UMYSŁ

7. Poczucie tożsamości

Ciągle próbujemy jakoś siebie zdefiniować, wyróżnić się z tła, upodobnić do jakiejś “naszej” grupy (i zarazem odróżnić od “innej”grupy). Sposób jedzenia nadaje się do tego celu równie dobrze, jak sposób ubierania.

U dzieci bardzo wyraźnie widać, jak przebiega ten proces: podczas gdy dwulatek zjada wszystko, przedszkolak zaczyna już bardzo wyraźnie wiedzieć, co lubi, a czego nienawidzi. (Nienawidzę barszczu czerwonego – Ja też – błysk porozumienia w oczach: jesteśmy w jednej drużynie).

Bywa, że w ten sposób budujemy swój lepszy obraz we własnych oczach (“Robię zakupy tylko w Almie…”).

8. Twórczość

Gotowanie i podawanie jedzenia może dawać nam to, co działalność artystyczna – prawdziwą radość tworzenia. Eksperymentujemy, łączymy smaki, kolory, to, co ląduje na talerzu wygląda jak dzieło sztuki. Karmimy żywą, twórczą iskrę w nas.

9. Poczucie braku

Możemy traktować jedzenie jak kompres na poczucie braku.

Czasem wpadamy w stan umysłu, który po angielsku nosi nazwę Poverty Mind. Skupiamy się wtedy na tym, że mamy za mało, że jesteśmy niewystarczający, że wszystko powinno wyglądać inaczej niż jest. Czujemy pustkę, którą za wszelką cenę staramy się zapełnić.

Pragniemy pocieszenia, chcemy sobie dogodzić. Uważamy, że nam się należy – życie nas nie rozpieszcza, więc postanawiamy trochę porozpieszczać się sami: ciasteczkiem, czekoladką, lasagną i bitą śmietaną.

…………..

Potrzeby mogą być różne a jedzenie, przez swoją łatwą dostępność i dużą skuteczność w szybkim poprawianiu nastroju zastępuje, albo zagłusza to, czego naprawdę pragniemy. Warto te potrzeby rozpoznać i świadomie wybierać sposób, w jaki chcemy je zaspokoić. Mechaniczne sięganie po “coś dobrego” może prowadzić nie tylko do tego, że ważymy więcej, niż chcemy, ale i do uśpienia tego, co do nas woła z głębi naszych ciał i umysłów.

A uśpienie zawsze powoduje, że nasze życie staje się niepełne.