Co warto wiedzieć przed rozpoczęciem psychoterapii?

Co warto wiedzieć przed rozpoczęciem psychoterapii?

Ten tekst miał mieć bardziej efektowny tytuł w stylu “7 mitów na temat psychoterapii”. Nie doszło do tego, ale na początku faktycznie warto byłoby rozbroić pewien mit.

Mit

Terapia to coś w rodzaju naprawy samochodu: idziesz do serwisu, fachowiec bierze maszynę w swoje profesjonalne ręce. Robi tajemnicze rzeczy. Naprawia. Twój udział jest znikomy, nie znasz się na tym i być może nie za bardzo chcesz się poznać.

Terapia to coś zupełnie innego.

Jesteś jej współtwórcą i współautorem.

Terapeuta wspiera cię swoim warsztatem, jest przewodnikiem, ale duża część pracy będzie po twojej stronie. To ty będziesz się musiał(a) przyjrzeć swoim demonom, otworzyć stare rany, wypracować nowe sposoby działania.

Wziąć odpowiedzialność.

Prawdę mówiąc: idąc na terapię i trzeba nastawić się na solidną pracę.

 

Kiedy iść do psychoterapeuty?

 

Kiedy zakładałam gabinet, starałam się o dofinansowanie działalności. Psychoterapia była wtedy jeszcze trochę mniej popularna niż teraz, czym być może mogę tłumaczyć wypowiedź pana przeprowadzającego ze mną rozmowę:

“Dawniej ludzie żyli z traumą po 70 lat i nic im się nie działo. Po wojnie, po więzieniu. A teraz, jak dziecko zobaczy, jak się zabija kurę, to od razu trauma.”

Starałam się wtedy wyjaśnić, że ważna jest też jakość życia. Że można przeżyć 70 lat niekoniecznie jako człowiek spełniony i zadowolony z życia. Że nieprzepracowana trauma może też mieć wpływ na zdrowie i na związki z innymi ludźmi. Ale też, że to, co dla niektórych z nas będzie traumą, dla innych się nią nie stanie, zależy to od indywidualnej wrażliwości i wcześniejszych doświadczeń…

Po wojnie ludzie mieli ograniczona możliwość skorzystania z pomocy psychologicznej, dlatego żyli z traumami, które często przenoszone są z pokolenia na pokolenie.

Dzisiaj, żeby zacząć rozważać pójście do psychoterapeuty nie koniecznie trzeba zapaść na depresję uniemożliwiającą wstanie z łóżka.

Właściwie wyznacznikiem jest subiektywnie odczuwane cierpienie i to, że z jakimś problemem nie możesz sobie samodzielnie poradzić. To, że jakiś niezdrowy schemat powtarza się ciągle w twoim życiu.

Kiedy na przykład:

zawalasz w taki sam sposób kolejny związek.
Nie rozumiesz, dlaczego ciągle wrzeszczysz na dzieci.
Zasuwasz w pracy po 12 godzin i nie wiesz po co to robisz i dla kogo.
Nie widzisz w życiu sensu.
Na nic nie masz siły.
Gdy wszystko Cię boli, chociaż badania nic nie wykazują.
“Masz pecha” i nigdy nic ci nie wychodzi.
Ciągle torpedujesz własne wysiłki…itd.

Z drugiej strony psychoterapia to poważna praca, jeśli chce się uczciwie sięgnąć do korzeni swoich problemów. Nie każdy jest na to gotowy, nie każdy tego chce.

 

Jak wybrać psychoterapeutę?

 

Czasem możesz usłyszeć, że jakiś rodzaj psychoterapii jest lepszy od innych. Czy tak jest naprawdę?

Jest trochę tak, że psychoterapeuci mają tendencję do wywyższania kierunków, które sami reprezentują. Znajomy terapeuta mówił o tym: “kościoły terapeutyczne” – każdy jest wierny swojemu.

Tymczasem badania mówią, że skuteczność poszczególnych modalności (kierunków) jest podobna. Co najwyżej niektóre kierunki mogą być bardziej polecane przy pewnych problemach albo nadawać się bardziej dla niektórych osób.

To, czy proces się powiedzie, zależy od czegoś innego: tak zwanej relacji terapeutycznej (o tym dalej).

Dlatego jeśli szukasz psychoterapeuty poczytaj o różnych kierunkach. Zobacz, co z tobą rezonuje. Czy wolisz podążać według instrukcji, robić zadane ćwiczenia czy iść za tym, co się pojawia, bardziej swobodnie zgłębiać swoją świadomość i podświadomość. Czy interesuje cię praca z ciałem, albo doświadczenia wywodzące się z psychodramy, czy wolisz bardziej statyczny dialog…

Potem zwróć uwagę na osobę terapeuty. 

Czasem trafiają do nas osoby, które wybrały psychoterapeutę ze względu na położenie gabinetu (“Mam po drodze na uczelnię”).

Nie polecam tego sposobu;)

Zamiast tego umów się na konsultację i zobacz, czy właśnie z tym człowiekiem chcesz pracować.

Zadawaj pytania (ważne: mogą dotyczyć także wykształcenia psychoterapeuty).

Po konsultacji możesz się NIE zdecydować na współpracę i szukać dalej.

 

Jak długo trwa psychoterapia?

 

Ile to będzie trwało?

To częste pytanie.

Słyszałam, że jeden z psychoterapeutów radzi sobie z nim w ten sposób, że podsumowuje, problemy, jakie zostały ustalone, a później pyta :

Ile czasu sobie na to dajesz?

Jak długo zmagasz się z tymi trudnościami? 

Jak myślisz ile będzie nam potrzebne żeby się tym zaopiekować?

To bardzo zręczny sposób, bo podkreśla współodpowiedzialność osoby w terapii za przebieg procesu. Równocześnie pokazuje, jak bardzo zależy to od indywidualnych aspektów. 

Bo ma tu znaczenie wiele spraw, choćby takich jak głębokość problemu (na przykład depresja może mieć różne przyczyny), czy styl działania konkretnej osoby (niektóre osoby tak jak w życiu będą mierzyć się z oporem do działania, niektóre będą iść jak burza) .

Niektóre kierunki psychoterapii z założenia są nastawione na krótszy proces, do 6 miesięcy (np. poznawczo-behawioralna). Inne, które bardziej koncentrują się na głębszej zmianie osobowościowej oferują raczej terapię długoterminową, od 6 miesięcy do nawet kilku lat (np. psychodynamiczna). W psychoterapii Gestalt można wybrać terapię krótkoterminową – wtedy koncentrujemy się na jednym problemie. Jednak zazwyczaj jest to dłuższy proces
(więcej o psychoterapii Gestalt przeczytasz tutaj).

 

Relacja z psychoterapeutą

 

Napisałam wcześniej, że lecząca jest relacja, ale co to właściwie znaczy? Warto to wyjaśnić, bo łatwo tu o nieporozumienia.

Na pierwszym poziomie można powiedzieć, że ponieważ ważne jest współdziałanie terapeuty i osoby w terapii, na początku powinien być wstępny kredyt zaufania, poczucie, że bezpiecznie czujesz się w tym miejscu, z tym człowiekiem.  

Potem następuje etap budowania “sojuszu terapeutycznego”. Jest on niezbędne do tego, żeby proces posuwał się dalej: jesteśmy w tym razem, współpracujemy, zależy nam, idziemy w tym samym kierunku.

Niekoniecznie chodzi tu o to, żeby terapeutę bardzo lubić i żeby zawsze było miło. 

Bardziej istotne jest za to pogłębione zaufanie. Żeby można było powiedzieć także to, co jest mniej miłe i mniej wygodne.

Na głębszym poziomie relacja leczy, bo zwykle powtarza się w niej to, co w relacjach z innymi ludźmi. 

Przykład: masz poczucie, że ludzie cały czas cię zawodzą, ciągle robią coś przeciwko tobie i dlatego odsuwasz ich od siebie. 

Najprawdopodobniej powtórzy się to również w terapii.

Może się zdarzyć, że twój psychoterapeuta powie albo zrobi coś niezbyt zręcznego – on też popełnia błędy. Dla ciebie będzie to jeszcze jedno potwierdzenie, że wszyscy są przeciwko tobie i nie ma sensu angażować się w jakiekolwiek związki.

I teraz: szansą, jaką daje psychoterapia jest to, że można na tym pracować.

Dowiedzieć się, jak to wygląda od strony drugiej osoby.

Przyjrzeć się, w jaki sposób to, co się wydarza jest podobne do tego, co zwykle wydarza się w twoim życiu.

Jakie są tego źródła. Z kim tak się kiedyś czułaś/czułeś? 

Pracować nad tym, co zostanie odkryte.

I w końcu przeżyć to inaczej niż zwykle.

Podobnie jest ze wszystkimi innymi wzorcami wchodzenia w relację. Czy jesteś zależny, czy nieufny, zamknięty, czy zbuntowany…

 

I wreszcie najgłębszy poziom.

Jeśli proces terapeutyczny trwa odpowiednio długo, osoba w terapii, być może  po raz pierwszy w życiu będzie w stabilnej relacji, w której jest widziana i akceptowana taka, jaka jest. 

Ma szansę uwewnętrznić sobie akceptujący, wspierający głos.  

Tego “dobrego rodzica”, którego być może kiedyś zabrakło.

 

Jaka jest skuteczność psychoterapii?

 

Czy zawsze się uda przepracować problem, z którym zgłosiło się na psychoterapię?

Niestety nie.

Wojciech Eichelberger, terapeuta znany i uznany oceniał w jednym z wywiadów skuteczność psychoterapii na 60%. 

.Ja nie odważę się na tak śmiałe podawanie liczb czy procentów. Moje doświadczenie jest takie, że prawie każdy wynosi coś z psychoterapii.

Większą świadomość siebie i wzorców, które nim kierują. 

Wypracowanie zdrowszych  sposobów reagowania w trudnych sytuacjach.

Przepracowanie niektórych zastałych przekonań.

Wsparcie, poczucie bycia zrozumianym, wysłuchanym.

Jednak niektóre osoby z różnych powodów nie pójdą dalej. Najpewniej przerwą terapię zbyt szybko. To znaczy: nie przejdą do przepracowania głębokich emocjonalnych blokad. A żeby długofalowo coś zmienić w niektórych problemach bez tego się nie obejdzie.

 

Cykloterapia

 

Często mówię w trakcie konsultacji osobom, z którymi być może będę pracować, że terapia to dłuższy proces. Ma różne fazy. Są momenty, w których można się poczuć nawet gorzej niż przed terapią, bo dotyka się czegoś bardzo trudnego. Kontaktujemy się wtedy z trudnymi emocjami, które wcześniej były zablokowane. To trochę jak otworzenie rany, żeby ją oczyścić.

Może boleć.

Można ten proces ją porównać do idącej w górę spirali.
Idziemy do góry, a później znowu w dół. 

Ale już nie do tego samego punktu, w którym byliśmy wcześniej.

Irvin Yalom (znany psychoterapeuta i autor książek) nazywał nawet ten proces cykloterapią.

Jeśli czujesz się gorzej, masz wątpliwości, na temat tego, co się dzieje w terapii, ważne jest, żeby o tym rozmawiać. 

Pamiętaj, że psychoterapeuta nie umie czytać w myślach (to zaskakująco powszechny mit:). Niektóre rzeczy może wywnioskować z twojej ekspresji niewerbalnej, ale jeśli zataisz jakieś emocje czy ważne fakty ze swojego życia to po prostu nie będzie można nad tym pracować. 

 

To duża szkoda dla ciebie.

 

………………………………………………

 

Kończę z życzeniami, żeby  ten tekst pozwolił ci bardziej świadomie rozpocząć psychoterapię:)

Jak być sobą: odrzucone „ja”

Jak być sobą: odrzucone „ja”

 Chcemy być silni i autentyczni, mówić pełnym głosem to, co faktycznie czujemy, mieć głębokie relacje z ludźmi, żyć z sensem, dobrze się czuć w swoim ciele, śmiać się z głębi brzucha….

Zgadzamy się z dopingującymi  hasłami, które nakazują nam “być sobą”.

I… nie wiemy, dlaczego tak rzadko nam się to udaje.

 

Bonsai

Kiedy myślę o autentyczności przychodzi mi do głowy bonsai.
Drzewko przystosowane. Ładne.

Niepodobne jednak do tych, co to zamaszyście szumią na wietrze, mają zuchwałe gałęzie i mocne korzenie.

Jak to się stało, że czasem czujemy się bardziej jak bonsai, niż dziki i powabny … buk, dajmy na to?

Jak to się dzieje, że tracimy naszą spontaniczność i autentyczność?

“Ja” to proces

 

Przede wszystkim powiedzieć trzeba, że to, co nazywamy naszym “ja” to nie sztywna, skończona struktura, którą dostaliśmy raz na zawsze.

 “Ja” to raczej proces, który przez całe nasze życie kształtuje się w kontakcie z innymi.

Żeby nasze “ja” rozkwitło musi mieć na początku odpowiednie warunki.

 

Lustro

My, istoty ludzkie nigdy nie wiemy kim jesteśmy, dopóki nie spojrzymy na początku w lustro.

J. Bradshaw

Znasz ten eksperyment?

 

Ja jestem poruszona za każdym razem, gdy go oglądam.

Najpierw widzimy mamę w dobrej, zdrowej relacji z dzieckiem. Naturalnie z nim rezonuje, odzwierciedla jego reakcje, jest w żywym kontakcie.

Potem następuje właściwa faza eksperymentu: mama przybiera “kamienną twarz”.

Niemowlę na początku w różny sposób próbuje zaprosić ją do ich zwykłej wymiany, uśmiecha się, coś pokazuje. Gdy to nie przynosi rezultatu jest zdezorientowane. Potem wpada w rozpacz…(żadna z biorących udział w eksperymencie mam nie była w stanie dłużej wytrzymać tej sytuacji).

Ten eksperyment pokazuje, jak mama, a później oboje rodzice (lub inne osoby, które się nami opiekują) odzwierciedlają nasz obraz.

Są dla nas pierwszym lustrem.

Na ich twarzy szukamy akceptacji dla naszych pierwszych prób wyrażania siebie.

Sytuacja idealna

 

W sytuacji idealnej rodzice podziwiają nas, traktują nas poważnie, akceptują nasze uczucia i wyobrażenia.

Gdy są osobami spójnymi wewnętrznie i czują się bezpiecznie ze sobą i z innymi ludźmi, pozwalają nam na to, co jest konieczne dla właściwego kształtowania się naszego stabilnego, pełnego “ja”.

Przede wszystkim:

Pozwalają nam na bliskość i zależność.
Rodzice, którzy mają zaspokojone własne potrzeby bliskości dają nam czas i uwagę, których potrzebujemy w tym czasie ogromnie..

Pozwalają nam na wyrażanie złości.
Potrafią zaakceptować nasze uczucia a równocześnie postawić granice naszym agresywnym zachowaniom.

Pozwalają nam na dążenie do autonomii.
Nie reagują nadmiernym lękiem, smutkiem lub urazą na nasze pierwsze próby bycia samodzielnymi.

Pozwalają nam na to, żebyśmy podobali się sami sobie a nie na zaspokajali ich potrzeby i ambicje.

 

A co, jeśli nie jest idealnie…

 

Oczywiście wszystko to nie jest łatwe. Często nasi rodzice sami mają te potrzeby niezaspokojone. Nie potrafią nam dać tego, czego sami nie mają.

Wtedy niektóre aspekty naszego Ja mogą się dla nich okazać problematyczne.

Nasze próby wyrażania miłości mogą się wtedy spotkać z odrzuceniem.
Złość jest natychmiast karana.
Ciekawość zderza się z postawą obronną.
Wrażliwość z obojętnością.

Czasem brak akceptacji dla niektórych naszych aspektów przybiera subtelne formy.

Tata patrzy z radością na swoja córeczkę, kiedy ta wspina się po drzewach a bez zachwytu odnosi się do jej nieśmiałych prób wyrażania swojej kobiecości … Mama zawsze reaguje przestrachem, kiedy widzi jej łzy..

Odrzucone ja

 

Jest wtedy tak, jakbyśmy  zdecydowali, że pozbywamy się któregoś z pokoi w swoim domu. Ponieważ jednak nie możemy go usunąć ze względu na integralność całego budynku, zabijamy go deskami i udajemy, że go nie ma…

J. Kepner

W rezultacie te aspekty nas samych, które są odrzucane zostają zepchnięte do podświadomości.

Złość, potrzeba zaspokojenia ciekawości, pragnienie miłości, wrażliwości, uczucia związane z seksem – to te aspekty nas, które najczęściej są cenzurowane.

Nie możemy jednak na stałe usunąć tych emocji ze swego wnętrza, nawet jeśli udajemy, że ich tam nie ma…. Bywa, że czasem wybuchają w najmniej oczekiwanym momencie. Wtedy mówimy sobie: to nie byłem ja, nie wiem, co we mnie wstąpiło.

 

Po czym poznać “odrzucone ja”

 

“Odrzucone ja” może się przejawiać na wiele różnych sposobów. Na przykład…

  • jesteśmy zbyt grzeczni. Często przepraszamy, rzadko o coś prosimy.
    Nigdy się nie złościmy.
    Często jest nam smutno.
  • Żyjemy jakby za szybą. Czujemy się inni. Mamy poczucie, że świat nas nie rozumie.
  • Skrycie gardzimy swoją kobiecością. Kojarzy nam się ze słabością, rozmemłaną emocjonalnością i nadwrażliwością. Bardzo sobie cenimy swoje “męskie” cechy.
  • Czujemy wewnętrzną pustkę. Życie nie ma dla nas sensu. Jesteśmy ciągle zmęczeni.
    Zastanawiamy się, czy nie mamy depresji.
  • Jesteśmy w ciągłym ruchu, w ciągłym działaniu. Nie do końca wiemy po co to robimy, czyje potrzeby tak naprawdę spełniamy, czego naprawdę chcemy w życiu.
  • Ciągle na nowo musimy udowadniać, że jesteśmy ok. Każde niepowodzenie czy krytyka wrzuca nas w udrękę poczucia całkowitej bezwartościowości.
  • Nie czujemy w pełni swojego ciała.
  • Żeby się rozluźnić, zacząć mówić swoim głosem, zatańczyć czy zaśpiewać potrzebujemy alkoholu lub innych używek (lub też nie potrafimy tego osiągnąć w ogóle)
  • Zbyt dużo jemy, zbyt dużo palimy, kompulsywnie uprawiamy seks.
  • Odczuwamy ból i inne fizyczne dolegliwości bez wyraźnej przyczyny.

Jak być sobą?

 

Odzyskiwanie swojego “odrzuconego ja” wymaga ciekawości i odwagi.

Prowadzi przez odkrywanie swoich prawdziwych potrzeb.

Sprawdzanie sztywnych przekonań, które dotąd definiowały nasz świat.

Odkrywanie głęboko ukrytych emocji.

Uwalnianie blokad w ciele.

To droga do coraz większej świadomości, integracji i zaprzyjaźniania się ze wszystkimi aspektami siebie.

 

Jak być sobą

 Jak to zrobić?

Dla mnie najlepsze ścieżki do odkrywania swojego „pełnego ja” to:

  • Introspekcja
    Jeśli wiemy, jak zadawać sobie właściwe pytania, obserwować swoje schematy działania, wchodzić w dialog ze swoimi wewnętrznymi głosami, badać swoje emocje i to jak przejawiają się w ciele) możemy każde zdarzenie naszego życia przekształcić w drogę do odkrywania siebie (zobacz na przykład: złość, smutek, praca z cieniem, jak wchodzimy w rolę ofiary?)
  • Psychoterapia 
    Nie zawsze sami zobaczymy swoje ”ślepe plamki”. Psychoterapeuta może stać się naszym lustrem i przewodnikiem. Pomaga odkrywać zapomniane potrzeby i emocje. W relacji z nim możemy badać, jak odbierani jesteśmy przez innych, szukać swojej prawdy i autentycznej ekspresji (więcej o psychoterapii tu i tu). 
  • Medytacja
    Właściwie praktykowana medytacja oparta na uważności pozwala zaprzyjaźniać się z różnymi, także mniej akceptowanymi aspektami siebie. Warunkiem jest nie traktowanie jej jako ucieczki od rzeczywistości, ale jako drogi do bycia z tym, co tu i teraz w nas się pojawia (więcej o medytacji tutaj).
  • Praca z ciałem
    Różne formy pracy z ciałem pozwalają na zwiększanie świadomości ciała, uwalnianie napięć, ekspresję emocji, które zostały w ciele zablokowane. Jednak dobrze jest wiedzieć, że sama ekspresja emocji, jeśli nie jest powiązana ze świadomością tego, z czym ta emocja jest związana przynosi zazwyczaj krótkotrwałe zmiany (tutaj o oddechu…).

 

 

Psychoterapia Gestalt – co to jest?

Psychoterapia Gestalt – co to jest?

 

Zazwyczaj kiedy człowiek naprawdę twórczy zaczyna działać w ramach jakiegoś systemu, szybko poza ten system wychodzi i zaczyna go zmieniać. Fritz Perls wyszedł od tradycyjnej psychoanalizy, ale jego rozległe zainteresowania filozofią, teatrem, buddyzmem sprawiły, że sformułował nową, oryginalną koncepcję podejścia do terapii.

S. Ginger

 

Psychoterapia jest pracą nad blokadami, które przeszkadzają nam tworzyć dobre relacje ze sobą, ze światem, z innymi ludźmi.

Do tego celu prowadzić mogą różne drogi – są różne szkoły psychoterapii i różne sposoby pracy.

Gestalt należy do nurtu psychologii humanistycznej. Głosi ona między innymi, że  natura człowieka jest z gruntu dobra i nie należy jej tłumić, lecz stymulować i rozwijać. Człowiek naturalnie dąży do tego, by jak najlepiej wykorzystać swoje możliwości w tych okolicznościach, w jakich przyszło mu żyć.

Korzeniem psychoterapii Gestalt jest dogłębna wiedza psychoanalityczna, która została wzbogacona o metody zaczerpnięte z terapii ciała, psychodramy, filozofii egzystencjalnej i filozofii Wschodu.

Czym więc różni się psychoterapia Gestalt od innych modeli psychoterapii?

 

1. Holistyczna perspektywa

 

Tradycyjna psychoterapia to rozmowa, która angażuje przede wszystkim intelekt.

W Gestalcie równie ważne jest emocjonalne i cielesne odczuwanie.

Często traktujemy ciało instrumentalnie – ma być sprawne, gotowe do działania. Jak samochód, którym się jeździ. Ignorujemy jego naturalne rytmy i sygnały jakie wysyła, dlatego często je przeciążamy lub eksploatujemy do granic jego ograniczonych możliwości.

Gestalt powraca do holistycznej perspektywy. Człowieka traktuje się jako całość (z greki holos – cały) – ważne są nie tylko jego intelektualne, ale też zmysłowe, emocjonalne i duchowe wymiary.

Dlatego oprócz dialogu w terapii stosuje się także inne metody i techniki: przebudzenie sensoryczne, pracę nad energią, oddychaniem, pracę z ciałem, głosem, wyrażaniem emocji, pracę ze snem, ekspresję twórczą.

Terapeuta Gestalt zainteresowany jest tym, jak odczucia klienta manifestują się w ciele. Ważne są więc dla niego nieświadome ruchy, zmiana rytmu oddychania, świadomość nieustannego strumienia myśli, doznań fizycznych i uczuć.

 

psychoterapia Gestalt

 

2. Doświadczanie

 

Psychoterapia Gestalt posługuje się jeszcze jednym narzędziem, którego brak w tradycyjnych modelach psychoterapii. Jest to doświadczanie, eksperymentowanie, poszerzanie pola naszego przeżywania.

W Gestalcie nie chodzi tylko o wyjaśnienie źródeł naszych trudności, o wypróbowanie nowych rozwiązań, by nie tylko wiedzieć dlaczego, ale także poczuć jak.

Psychoterapeuta Gestalt może zaproponować na przykład dialog pomiędzy skonfliktowanymi częściami osobowości klienta albo pogłębienie doświadczenia poprzez ruch, czy odegranie jakiegoś przeżycia.

Eksperyment to okazja do tego, by zachować się /czuć/ myśleć inaczej niż zwykle, w bezpiecznych granicach sytuacji terapeutycznej.

Wszystko po to, by nie tylko zrozumieć, analizować lub interpretować wydarzenia, ale aby uzyskać pogłębioną świadomość tego, w jaki sposób funkcjonujemy.

 

psychoterapia Gestalt - doświadczanie

 

3. Partnerska relacja

 

W psychoterapii Gestalt nie ma hierarchii i formalizmu – jest autentyczne spotkanie dwojga ludzi. To dlatego używa się tu słowa klient, nie pacjent, a klient i terapeuta często mówią sobie po imieniu.

Terapeuta jest partnerem, przewodnikiem, który towarzyszy i oddaje swoją wiedzę do dyspozycji klienta, jednak nie jest dyrektywny, nie on wyznacza kierunek. Jest uważny, empatyczny, zaciekawiony światem klienta.

Podstawą w tej relacji jest szacunek dla klienta i jego unikalnego doświadczenia.

 

 

Psychoterapia Gestalt - relacja

 

4. Tu i teraz

 

Tradycyjnie psychoterapia nastawiona była przede wszystkim na to, żeby zrozumieć, co wydarzyło się w przeszłości. W Gestalcie akcent został trochę przesunięty.

Tu kładzie się większy nacisk na świadomość tego, czego aktualnie doświadczamy.

Nie oznacza to jednak, że ignorujemy przeszłość i jej znaczenie dla naszego obecnego przeżywania rzeczywistości.

Punktem wyjścia jest zawsze to, co się w danym momencie pojawia – może to być spostrzeżenie, uczucie, aktualny niepokój spowodowany przeżyciem dawnej, nie dokończonej sytuacji. Od teraz możemy przejść do dawnego przeżycia, które ciągle jest dla nas żywe i z nim pracować.

 

5. Poszerzanie świadomości

 

Cel terapii Gestalt jest stosunkowo prosty: każdy człowiek powinien być w pełni świadomy swoich potrzeb i umieć działać tak, aby je zaspokoić. Powinien umieć wejść w otoczenie ze wszystkimi swoimi umiejętnościami, tak aby uzyskać to, czego potrzebuje. W miarę zaspakajanie potrzeb będzie chwilowo tracił swoje zainteresowanie jedną sytuacją i przechodził do innego punktu koncentracji uwagi.

J. Zinker

 

Gestalt bazuje na przekonaniu, że człowiek najlepiej rozwija się i w pełni bierze odpowiedzialność za własne życie, kiedy jest świadomy tego, kim jest.

Świadomość tego, co dzieje się w umyśle, emocjach, jak reaguje ciało w konkretnych sytuacjach czy relacjach, pozwala czuć się bardziej zintegrowanym, obecnym w danym momencie. Pozwala też rozpoznawać nasze faktyczne potrzeby i dążyć do ich zaspokojenia.

 

psychoterapia Gestalt - poszerzanie świadomości

 

9 zasad psychoterapii Gestalt

 

Istotę filozofii Gestalt przekazał w prosty i bezpośredni sposób chilijski psychiatra Claudio Naranjo. Poprzez techniki Gestalt klient może uczyć się żyć zgodnie z tymi zasadami.

1. Żyj teraz. Zajmuj się tym, co jest teraz, a nie przeszłością lub przyszłością.

2. Żyj tutaj. Dawaj sobie radę z tym, co obecne, a nie z tym, czego nie ma.

3. Przestań sobie coś wyobrażać. Doświadczaj tego, co realne.

4. Powstrzymaj niepotrzebne myślenie. Raczej smakuj i spostrzegaj.

5. Raczej wyrażaj siebie, zamiast manipulować, wyjaśniać, oceniać czy osądzać.

6. Doświadczaj nieprzyjemności i bólu tak samo, jak przyjemności. Nie ograniczaj swojej świadomości.

7. Nie akceptuj żadnego „powinienem” innego niż twoje własne.

8. Weź pełną odpowiedzialność za swoje czyny, uczucia i myśli.

9. Poddaj się byciu takim, jakim jesteś.

………………………………………………………….

Gestalt jest otwarty dla wszystkich ludzi, które dążą do znalezienia i rozwijania swojego ukrytego potencjału, do przejścia od „po prostu istnienia” do maksymalnej pełni życia, do nowej jakości bycia.

S. Ginger

 

Świadome oddychanie: energia, emocje i wewnętrzny spokój

Świadome oddychanie: energia, emocje i wewnętrzny spokój

Oddychasz?

Pamiętam, że kiedy zadano mi to pytanie po raz pierwszy spojrzałam zaskoczona i nieufna: no jasne, że oddycham. Każdy oddycha…

…. I wtedy zdałam sobie sprawę, że moja klatka piersiowa prawie się nie unosi.

Od tej chwili zaczęłam zwracać uwagę na to jak oddycham i moje zdziwienie rosło.

Zauważyłam, jak często wstrzymuję oddech.

Zauważyłam też, że mój oddech jest bardzo płytki. Kiedy próbowałam oddychać głębiej, traciłam rytm, a przykurczone mięśnie klatki piersiowej bolały.

Musiałam nauczyć się oddychać na nowo: przez rozciąganie przykurczonych mięśni, przez ruch pogłębiający oddech, przez uwalnianie emocji, poprzez świadome oddychanie… Nauczenie się głębokiego oddychania wymagało pracy.

Oddychasz? − teraz sama zadaję to pytanie. Bo wstrzymywanie oddechu i płytki oddech to problem częstszy niż by się wydawało..

 

A jak jest u ciebie? Oddychasz?

 

Prawo do bycia osobą realizuje się od naszego pierwszego oddechu. Jak silnie odczuwamy to prawo widać po tym, jak dobrze oddychamy. Gdybyśmy wszyscy oddychali w sposób naturalny jak zwierzęta, poziom naszej energii byłby wysoki i rzadko cierpielibyśmy na chroniczne zmęczenie i depresję. Jednakże większość ludzi z kręgu naszej kultury oddycha płytko i ma skłonność do wstrzymywania oddechu. Co gorsza, nie są nawet świadomi faktu, że mają problemy z oddychaniem.

Alexander Lowen

Masz czasem wrażenie, że twoja energia jest na poziomie niższym niż przeciętny? Trudno ci ogarnąć codzienne sprawy, nie masz siły i naprawdę nie rozumiesz, jak to możliwe, że inni radzą sobie z tym wszystkim, a ty nie?

Płytki oddech może być z tym bardzo związany.

Aleksander Lowen pisze, że oddychanie naturalne, czyli sposób, w jaki oddycha dziecko lub zwierzę angażuje całe ciało. I naładowuje całe ciało energią. Tlen to potężna życiowa siła, która zdolna jest sprawić, że martwa substancja, taka jak drewno, rozgorzeje płomieniem. Podobną właściwość ma tlen w organizmach żywych.

Kiedy wypełniasz powietrzem tylko górną część płuc to tak, jakbyś żywił się dajmy na to, tylko słonymi paluszkami…

Wstrzymując oddech wstrzymujesz życie…

 

Jak to się stało?

 

Nasze ciała są połączone z planetą w stałej rytmicznej wymianie − materia i energia przepływają w obie strony między naszymi organizmami i tym, co określamy jako “środowisko”. Ktoś kiedyś obliczył, że średnio co siedem lat wszystkie atomy naszego ciała wymieniają się i są zastępowane przez inne, z zewnątrz.

Jon Kabat-Zinn

 

Nie ma nic bardziej naturalnego niż oddychanie. Jak to możliwe, że coś, co odbywa się automatycznie, coś do czego nie musimy nawet używać świadomości może się ”popsuć”?

Jak wiele wzorców i nawyków, które dzisiaj nam przeszkadzają, ten również powstał w dzieciństwie i na początku miał nas chronić.

A przed czym może chronić wstrzymywanie oddechu?

 

Oddychać głęboko znaczy też głęboko odczuwać.

 

W takim razie, gdy nie oddychamy głęboko… odczuwamy mniej. Ograniczenie oddechu jest najprostszym sposobem stłumienia wszystkich uczuć: złości, lęku, rozpaczy…

Na przykład: bardzo małe dzieci często radzą sobie w ten sposób ze stratą.

Kiedy kontakt z matką zostanie zbyt wcześnie utracony dziecko uzbraja się przed tym bólem wstrzymując oddech i napinając mięśnie klatki piersiowej. Jeśli sytuacja trwa dłużej, to mięśnie po jakimś czasie się kurczą i blokują naturalną, spontaniczną ekspresję (jeśli jesteś z pokolenia, kiedy matki karmiły dzieci piersią przez 3 miesiące, a potem musiały wrócić do pracy, to bardzo prawdopodobne, że ten problem dotyczy cię w mniejszym lub większym stopniu).

Praca z takimi blokadami wymaga uruchomienia tych starych, zablokowanych emocji (zajmuje się tym m.in. psychoterapia Gestalt).

 

Świadome oddychanie

 

Nasze oddychanie ma też tę zaletę, że dzięki niemu łatwiej utrzymywać świadomość w codziennym życiu. Póki żyjemy, zawsze oddychamy. (…) Wsłuchanie się w oddech sprowadza nas do tu i teraz. Natychmiast zakotwicza naszą świadomość w ciele, w podstawowym, rytmicznym, nieustającym procesie życia.

Jon Kabat-Zinn

Kiedy uwalniamy oddech nie tylko zwiększa się poziom naszej energii i zwiększamy dostęp do naszych emocji.

Oddech może nam też posłużyć jako narzędzie do zwiększania równowagi umysłu. Skupienie uwagi na oddechu to niezwykle skuteczny sposób odnajdywania w sobie ośrodka spokoju.

Szczególnie relaksujące i uspokajające ćwiczenie to skupienie uwagi na odczuciach w brzuchu.

Brzuch jest “środkiem ciężkości” ciała, położonym o wiele niżej niż głowa i odbywająca się w niej gonitwa myśli. Kiedy oddychamy świadomie skupiając się na brzuchu, uruchamiamy przeponę − oddech jest wtedy głębszy i łatwiej go kontrolować (wykorzystują to śpiewacy operowi, tancerze i mistrzowie sztuk walki…).

Żeby potrenować oddychanie brzuchem możesz wykonać następujące ćwiczenie:

  • Połóż się na plecach, zamknij oczy i połóż rękę się na brzuchu. Postaraj się jak najbardziej rozluźnić brzuch
  • Skup uwagę na dłoni i poczuj, jak się porusza wraz z wdechami i wydechami. Ruch nie powinien być gwałtowny ani wymuszony, nie musi być też bardzo duży
  • Możesz sobie wyobrazić, że w brzuchu masz balon, który przy każdym wdechu delikatnie się wypełnia, a przy każdym wydechu uchodzi z niego powietrze

 

świadome oddychanie

Oddychanie i mindfulness

 

Uczucia przychodzą i odchodzą jak chmury na niebie podczas wietrznej pogody. Świadomy oddech jest moją kotwicą.

Thich Nhat Hanh

Świadome oddychanie to podstawa medytacji opartej na uważności − zawieszamy wtedy wszelkie czynności, przyjmujemy specjalną postawę i przez jakiś czas świadomie wykonujemy wdechy i wydechy. Umysł skupia się wtedy i uspokaja, mniej reaguje zarówno na nasze własne myśli, jak i sygnały z zewnątrz.

Drugi sposób ćwiczenia z wykorzystaniem oddechu to skupianie na nim uwagi od czasu do czasu w ciągu dnia, gdziekolwiek jesteśmy i cokolwiek robimy: w kolejce do kasy, podczas drogi na przystanek autobusowy, przed wykonaniem ważnego telefonu. W ten sposób fizyczne odprężenie, emocjonalny spokój i przychodząca wraz z nimi jasność umysłu zostaje wpleciona w naszą codzienność.

Oddychanie może stać się dla ciebie potężnym narzędziem, którego możesz zacząć używać już dziś. Wystarczy o nim pamiętać…